25 Ağustos 2024

Margarethe von Trotta


Margarethe von Trotta 

1942'de Berlin'de doğdu. Babası ressam Alfred Roloff'du. Margarethe von Trotta, annesi Moskova'dan Baltık aristokratı Elisabeth von Trotta ile birlikte büyüdü. Savaştan sonra ikili önce Bad Godesberg'e, ardından Düsseldorf'a taşındı. Margarethe von Trotta ticaret okuluna gitti, sanat okudu, daha sonra Münih'te Almanca ve Roman dilleri okudu ve drama okuluna gitti. Filme olan aşkını Paris'te çocuk bakıcısı olarak kaldığı süre boyunca keşfetti. Margarethe von Trotta, 1971'den 1991'e kadar evli olduğu Rainer Werner Fassbinder ve Volker Schlöndorff ile birlikte çalışarak yaklaşık on yıl boyunca oyuncu olarak başarılı oldu. 


Von Trotta birçok röportajından birinde şunları söyledi: "Yeni Dalga'dan önce Almanya'dan geldim, bu yüzden tüm bu aptalca filmlerimiz vardı. Sinema benim için eğlenceydi, ancak sanat değildi. Paris'e geldiğimde Ingmar Bergman'ın birkaç filmini izledim ve birdenbire sinemanın ne olabileceğini anladım. Alfred Hitchcock'un filmlerini ve Fransız Yeni Dalga'sını izledim . Orada durup 'hayatımda yapmak istediğim şey bu' dedim. Ancak yıl 1962'ydi ve bir kadının yönetmen olabileceğini düşünemezdiniz. Bir bakıma, bilinçsiz bir eylem olarak oyunculuğa başladım ve Yeni Alman filmleri başladığında, oyunculuk yoluyla girmeye çalıştım."


1964'te von Trotta, Jürgen Moeller ile evlendi ve bir oğlu oldu, Alman belgesel yönetmeni Felix Moeller. 1968'de boşandılar ve von Trotta, Alman film yapımcısı Volker Schlöndorff ile evlendi . Birlikte Felix'i büyüttüler ve film projelerinde birlikte çalıştılar. 1970'lerin ortasında Margarethe von Trotta yönetmenliğe geçti.

    

Sıklıkla dünyanın önde gelen feminist film yapımcısı olarak selamlanan (kendisi "kadın filmleri" yaptığı iddiasını reddeder.), sosyal ve politik meselelerle ilgilenmekten asla kaçınmadı. Kitle iletişim araçlarının gücü, tarihi olaylar, radikalleşme ve kadın hakları, politik olarak çalkantılı 1970'lerden bu yana filmlerinin merkezinde yer aldı. 

Venedik Film Festivali'nde bir Altın Aslan , iki David di Donatello Ödülü , Chicago Uluslararası Film Festivali'nde Altın Hugo Ödülü , Avrupa Film Ödülleri'nde Yaşam Boyu Başarı Ödülü, Alman Film Ödülleri'nde Yaşam Boyu Başarı Ödülü, Cannes Film Festivali'nde iki Altın Palmiye adaylığı ve çok sayıda başka ödül ve adaylık aldı.

2001 yılında 23. Moskova Uluslararası Film Festivali'nde jüri başkanlığı yaptı. Saas-Fee'deki Avrupa Lisansüstü Okulu'nda sinema profesörü olarak görev yapıyor ve Alman sinemasının önemli kişiliklerinden biri olmaya devam ediyor.

Margarethe von Trotta halen Paris'te yaşıyor.


Filmografi



2023-Ingeborg Bachmann -Çölün Kalbine Yolculuk
2018-Ingmar Bergman
2017-Forget About Nick
2015-The Misplaced World
2012-Hannah Arendt
2012-Never for Love
2009-Vision-From the Life of Hildegard Von Bingen
2006-I Am the Other Woman
2003-Rosenstrasse
1994-The Promise
1993-The Long Silence
1990-L'africana
1988-Fear and Love
1986-Rosa Luxemburg
1983-Sheer Madness
1981-Marianne and Juliane
1979-Sisters, or The Balance of Happiness
1978-The Second Awakening of Christa Klages
1975-The Lost Honor of Katharina Blum



2023-Ingeborg Bachmann

Ingeborg Bachmann ve Max Frisch, 1958 yazında Paris'te ilk kez tanıştıklarında, edebiyat dünyasının uluslararası ünlüleri haline gelmişlerdir. Sonraki dört yıl boyunca, memleketi Zürih ile evlat edindiği Roma arasında büyük bir aşk ve açık bir ilişki yaşarlar.

 2023 Berlin Film Festivali’nin ana yarışmasında dünya prömiyerini yapan Ingeborg Bachmann: Çölün Kalbine Yolculuk, Ingeborg Bachmann’ın yazdığı metinlerle yetinmiyor, başkarakterinin İsviçreli yazar Max Frisch ile tutkulu ilişkisini, Berlin ve Zürih’ten Mısır’a yaptığı zorlu yolculuğu beyazperdeye aktarıyor. Margarethe von Trotta filmlerinde genellikle Hannah Arendt ve Rosa Luxembourg gibi ataerkil normlara boyun eğmeyi reddeden irade sahibi kadınların hikâyelerine odaklanır. Erkeklerin baskın olduğu edebiyat dünyasında özgürleşmiş bir kadın olarak "Faşizm, erkekle kadın arasındaki ilişkinin ilk unsurudur” diyen Ingeborg Bachmann'da istisna değil.  



1978-The Second Awakening of Christa Klages

Margarethe von Trotta,  ilk kez tek başına yönettiği bu filmde, kovalamaca filmine karmaşık bir bakış açısı getiriyor ve  en sevdiği temayı ele alıyor: Kadınlar arasındaki güçlü ve çoğu zaman gizemli psişik bağ. Kısıtlı bir bütçeyle çekilen bu sürükleyici ve ikna edici drama, kadın ilişkilerini, kız kardeşliği ve şiddetin rahatsız edici kullanımlarını ve etkilerini araştırıyor.

Üç kişi, borç içindeki bir kreşe yardım etmek için bir bankayı soyar. Wolf yakalanır, Werner teşhis edilir, polis Christa'nın ( Tina Engel ) üçüncü olduğundan şüphelenir. Kaçarken, polis tarafından ve daha belirsiz bir şekilde baskında rehin tutulan genç kadın Lena tarafından da takip edilir.



1975-The Lost Honor of Katharina Blum

Margarethe von Trotta'nın medya manipülasyonu ve kişisel özgürlük üzerine derinlemesine politik öyküsü. Devlet gücü, bireysel özgürlük ve medya manipülasyonuna dair sert bir eleştiri olan film, 1975'te vizyona girdiği gün olduğu kadar bugün de güncelliğini koruyor.

Genç hizmetçi Katharina ( Angela Winkler ) bir partide yakışıklı bir adama aşık olur - onun bilmediği şey, polisten kaçan bir suçlu olmasıdır. Bu sözde teröristle geçirdiği gece, onun sakin hayatını mahvetmeye ve onu polis gözetimine almaya yeter. Ucuz gazete sansasyonuyla sömürülen Katharina, giderek daha geniş bir hedef haline gelir. Anonim telefon görüşmeleri ve mektuplar, cinsel tacizler ve tehditler, hepsi onun onurunun ve akıl sağlığının sınırlarını test eder. Katharina Blum'un Kayıp Onuru , Heinrich Böll'ün tartışmalı romanının  güçlü ancak duygusal bir uyarlaması .


1986-Rosa Luxemburg

Polonyalı sosyalist ve Marksist Rosa Luxemburg ( Barbara Sukowa ), 20. yüzyılın başlarında Polonya ve Almanya'da devrimin hizmetinde yorulmadan çalışmaktadır. Luxemburg inançları için kampanya yürütürken, Almanya için yeni bir vizyon sunan Spartakist Birliği'ni kurarken defalarca hapse atılır. Sukowa aracılığıyla Luxemburg'un karakteri ekranda derinlik ve karmaşıklıkla canlanıyor.

Başlangıçta Rainer Werner Fassbinder tarafından yönetilmesi düşünülen filmin yönetmeni von Trotta, 1982'de Luxemburg'un ölümünden sonra Luxemburg'un karakterine takıntılı hale geldi.

Luxemburg'un 2500'den fazla yazısını ve konuşmasını araştırdıktan sonra orijinal senaryoyu tamamen yeniden yazmış ve bu da belli oluyor; son film inanılmaz derecede gerçekçi, başından sonuna kendi vizyonunu yansıtıyor.


Sina Teigelkötter ile yaptığı bir söyleşi 

Bir zamanlar hayatında önemli olan bir yere geri dönen herkes, kendisiyle, o döneme ait istek ve umutlarıyla karşılaşır. 

 Margarethe von Trotta, 1948'de Bad Godesberg'e geldiğinde altı yaşındaydı. Savaş henüz bitmemişti, Berlin devasa bir harabe alanıydı, Margarethe orada bombalanan evlerin arasında oynamıştı. Bazen mayın patladı ve bir çocuğu yaraladı. Başka bir çocuk. Amcası, o ve annesinin oradan ayrılması gerektiğine karar verdi ve onu buraya, Ren Nehri'ne getirdi. Yıllar sonra buraya geldiğinde şunu demişti;

"Buraya geldiğimde her zaman Ren Nehri'ne bakmam gerekiyor, beni sakinleştiriyor."

 Artık “Rheinhotel Dresen”in bir parçası olan kestane bahçesinin devasa pencereli önünde oturuyoruz. Zamanın dışına çıkmış gibi görünen bir yer: mantarları andıran kırmızı beyaz teneke fenerler, deniz kabuğu şeklindeki spa konser sahnesinin önünde küçük budaklı ağaçlar. Margarethe von Trotta, "Burada daha önce çekim yaptığımı biliyor muydunuz?" diye soruyor. 2003, "Öteki Kadın". En sevdiği aktrislerden biri olan Barbara Sukowa, bu bira bahçesinde dans etmiştik" Burada epeyce tadilat yaptık; filmde burayı tanımak için yakından bakmanız gerekiyor."


Bir keresinde de 20 yıldır evli olduğu yönetmen Volker Schlöndorff ile birlikte buraya geldi. "Ona hayatımın en mutlu zamanını nerede geçirdiğimi göstermek istedim" diyor. Ama sarı at kuyruklu küçük Margarethe'nin asıl mutluluğu Ren nehrinin birkaç yüz metre yukarısındaki başka bir bahçedeydi: Villa Deichmann'ın parkında. 

Zengin bankacılar olan Deichmann'lar savaştan sonra mültecileri kabul etmek zorunda kaldı. Böylece Margarethe ve annesi de burada kalacak yer buldular. Bej-kahverengi Art Nouveau villa, buraya geldiğinde altı yaşındaki kıza bir peri masalı şatosu gibi görünmüş olmalı; taretler ve çatılar, eğlenceli balkonlar ve her tarafta bol miktarda yeşillik. Büyülü bir orman. Suyun olmadığı çatı katındaki küçücük odayı annesiyle paylaşmak zorunda kalması önemli değildi. Ev sahiplerinin mülteci çocuklara pek saygı duymadığı ve bunu pek gizleyemediği de.. Her şey önemsizdi. Margarethe daha önce hiç burası kadar güzel bir yer görmemişti. 

Mülkü bu taraftan çevreleyen taş duvarın arkasında yatan şeye o kadar odaklanmıştı ki. O köşe her zaman bu kadar iğrenç miydi? Bu çalı o sırada orada değildi. . . "Kocaman salkımsöğüt ağacına bakın!" Nerede? "İşte orada! Penceremden onları görebiliyordum." Geceleri gölgesi bazen pencereden içeri giriyor, yatağın üzerinde geziniyor, tehditkar bir şekilde şaha kalkıyor ve küçük kızların huzursuz uyumasına neden oluyordu.


"O zamanlar kendimi savunmayı öğrendim" diyor. Bu Margarethe aslında nasıl bir kızdı? "Meraklı, cesur, arsız." Hayalleri var mıydı? Bir dansçı ya da sanatçı, tercihen de ip cambazı olmak istiyordu. Ancak babasının tamamen farklı planları vardı. Margarethe von Trotta, takviminden 1951 yazında tam burada, Ren nehrinin kıyısında çekilmiş bir fotoğrafın eski siyah beyaz bir kopyasını çıkarıyor. Annesi, karnına sıkıştırdığı ucuz bir fotoğraf kutusuyla fotoğrafı çekmişti. Resimde Margarethe, babası ressam Alfred Roloff'un yanında görülüyor. Margarethe von Trotta bu fotoğrafı her zaman yanında taşıyor. Onu Ren nehrinin kıyısında babasının yanında gösteriyor. Annesi o zamanlar onu çok nadir görüyordu, yılda sadece birkaç hafta. Baba başka bir kadınla yaşıyordu. Ancak bunu çok sonra öğrenecekti. 

Babası o yaz Ren Nehri'ne geldi ve kısa sürede yeniden geri döndü. Onunla oynadım, hikayeler anlattım, Ren vapurunda onunla birlikte yolculuk yaptım. Her şey güzel gidiyorken bir gün acımasız diğer yüzünü de gösterdi. Villadaki odasında Siebengebirge'nin yansıması için cam bir sürahiyi masanın üzerine yerleştirdi ve kızına bunu kopyalamasını söyledi. Margarethe denedi ve başarısız oldu. Tekrar tekrar. Babanın yıkıcı kararı: "Tamamen yeteneksiz."

Muhtemelen yalnızca sanatçı babasına bir şeyler kanıtlamak ve nihayetinde beklentilerini karşılamak için yönetmen olduğunu söylüyor: "Ona cesur olduğumu ve bir şeyler yapabileceğimi göstermek istedim." Belki de bu yüzden filmlerinde her türlü erkek direnişine karşı kendi yoluna giden kadınlar tekrar tekrar karşımıza çıkıyor. Margarethe von Trotta, hayata teslim olmak yerine mücadele ederek onu şekillendiren güçlü kadınlara her zaman hayran kalmıştır. Son olarak "Vision"da hayatını filme aldığı Hildegard von Bingen, yine başrolünde Barbara Sukowa yer alıyor.


Margarethe von Trotta elindeki fotoğrafa tekrar bakıyor. "Hafızamda babam her zaman katıdıydı" diyor pişmanlıkla. "Ama bana bakış şekli beni sevmiş olmalı. İkimiz de neredeyse bir çifte benziyoruz..." Fotoğrafı dikkatlice bir parça streç filme koyuyor ve ancak daha sonra tekrar takvimine koyuyor. Annesi her zaman ona daha yakındı. Eski Baltık soylularından gelen Elisabeth von Trotta onu tek başına büyüttü. Para kısıtlıydı ve annesi çoğu zaman geceleri uyanık yatıyor ve ertesi gün yeterince yiyecek olması için dua ediyordu. 

Margarethe von Trotta, "ruh ve duygu"nun hiçbir zaman eksik olmadığını söylüyor. Bugün için sahip oldukları şeyler onun için pek bir şey ifade etmiyor. İnsanlar, aşk, edebiyat; bunların hepsi çok daha önemli. Margarethe von Trotta bunu özellikle filmlerinin birinde "Villa Deichmann" da hissetti.  Bir aile olarak, hiçbir zaman birlikte yaşamadık. 1951'de baba öldü, kısa bir süre sonra da amca öldü. 

Margarethe annesiyle birlikte Düsseldorf'a taşınır. 17 yaşında Paris'e gidecek ve sinema sevgisini orada keşfedecektir. Ancak Margarethe von Trotta, bu hikayenin daha önce birçok kez anlatıldığını ve bugün bunun hakkında söylenecek pek bir şey olmadığını söylüyor: "Siebengebirge'nin önünde bir fotoğrafımı daha çek" diye fotoğrafçıya sesleniyor. "Hayır, arkadan! İnsanları arkadan gösteren resimleri seviyorum." Fotoğrafçı önce kaşlarını çatıyor ama sonra merceğini yeniden ayarlıyor. "Gerçekten Siebengebirge bölgesinin tamamına sahip misiniz?" Evet, öyle.


Filmlerinde aslında neden geriye bakmayı bu kadar seviyor? Margarethe von Trotta, "Hatırlamak istemezseniz geleceği düşünemezsiniz" diyor. Geçmişinizin farkında olmanız önemlidir. Ancak şu anda yanlış bir izlenim yaratmak istemem. "Sadece geçmişten bahseden insanlara üzülüyorum." Şimdiki zamanı yoğun bir şekilde yaşamayı seviyor. 

“Uzun bir süre boyunca ilgimi çeken hiçbir şey olmadı” diyor. "Her şey yavaş ilerledi. Artık insanlar krizde işlerini kaybettikleri için aniden kendilerini yüksek binalardan atmaya başlayınca, film yapmanın zamanı gelmiş gibi görünüyor." Ama önce Margarethe von Trotta'nın Ren Nehri boyunca biraz daha yürümesi ve burada nasıl "Schifferraten" oynadığını anlatması gerekiyor.  “Aslında o zamanlar her şey mükemmeldi” diyor. Gözleri sanki önümüzdeki günler, haftalar, yıllar boyunca her şeyi yakalamak istiyormuş gibi tamamen açıktı.

Margarethe von Trotta sık sık filmlerini fazla acıklı ve duygusal yapmakla suçlanıyordu. Kötü niyete katlanmak zorunda kaldı ve yaralandı. Film projeleri finanse edilemedi veya süresiz olarak ertelendi. Kariyerinde her zaman neden devam ettiğini bilmediği anlar olduğunu söylüyor."Bunaltıcı, bu duygu." 

Savaşmaya devam etti, kuru dönemlere katlandı, tavizler verdi, bekledi ve umut etti. Çok şükür hiçbir zaman depresyona yenik düşmedi, şöyle diyor: "Bir noktada dalga hafifliyor ve sonra bitiyor. Vazgeçmek benim karakterime yakışmıyor."

Güneş artık Ren nehrinin üzerinde daha alçakta. Geri dönme zamanı, feribota binemez miyiz? Ren'in diğer yakasından gerçekten tamamen farklı bir bakış açısına sahip oluyorsunuz." Böylece gemiye biniyoruz, diğer yakaya, Niederdollendorf'a gidiyoruz ve hemen geri dönüyoruz. Margarethe von Trotta parmaklığın tepesinde duruyor ve tekrar Villa Deichmann'a bakıyor. Saçları rüzgarda uçuşuyor, yüzü kulaklarının çok gerisinde rahatlıyor. "Güzel, değil mi?"

Küçük kız ve büyük nehir...


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Related Posts with thumbnails