Oğuz Atay

Çağdaş Türk edebiyatının yenilikçi roman anlayışının özgün örneklerini veren Oğuz Atay, 12 Ekim 1934'te İnebolu'da doğdu. Babası hukukçu, bir süre de CHP milletvekilliği yapmış olan Cemil Atay'dır.

Oğuz Atay, 1939'da, ailesiyle Ankara'ya geldi. Ortaöğrenimini Ankara Maarif Koleji'nde tamamladı (1951). İTÜ İnşaat Fakültesi'ni bitirdi (1957). İstanbul devlet Mühendislik ve mimarlık Akademisi İnşaat Bölümü'nde öğretim üyeliği yaptı. Burada topografya ve yol inşaatı dersleri okuttu. 1975'te doçent olan Atay Topografya adlı bir de mesleki kitap yazdı. Çeşitli dergi ve gazetelerde makale ve söyleşileri yayınlandı. Beyninde çıkan bir tümör nedeniyle, bir süre Londra'da tedavi gördü. 13 Aralık 1977 'de, bu hastalıktan kurtulamayarak, İstanbul'da öldü.



Eserleri

Roman 

-1971-72-Tutunamayanlar
-1973-Tehlikeli Oyunlar
-1975-Bir Bilim Adamının Romanı
-1998-Eylembilim ( Tamamlanmadı )

Öykü
 
-1975-Korkuyu Beklerken

Oyun
 
-1985-Oyunlarla Yaşayanlar

Günlük 

-1987-Günlük



Kitapları hakkında

1-Tutunamayanlar 
Roman-İletişim, 736 Sayfa

Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biridir. Berna Moran, Oğuz Atay'ın bu ilk romanını ''hem söyledikleri hem de söyleyiş biçimiyle bir başkaldırı'' olarak niteler. Moran'a göre ''Oğuz Atay'ın mizah gücü ve duyarlığı ve kullandığı teknik incelilkler, Tutanamayanlar'ı büyük bir yeteneğin ürünü yapmış, eserdeki bu yetkinlik Türk romanını çağdaş roman anlayışıyla aynı hizaya getirmiş ve ona çok şey kazandırmıştır''. Küçük burjuva dünyasını ve değerlerini zekice alaya alan Atay, ''saldırısını tutunanların anlamayacağı, reddedeceği türden bir romanla yapar.''



Tutunamayanlar, anlatıcıları ve anlatım yöntemleri bakımından zengin bir roman ve Atay gördüğümüz gibi, bu bu çeşitlilikten yararlanmış. Yöntemler arasında büyük başarıyla kullandığı yöntem, kuşkusuz, iç-konuşma yöntemi. Atay, okura Turgut'un bilincini, araya aracı sokmadan, dolaysız olarak seyrettirirken,bu yöntemi kah toplumsal eleştiri, kah mizah, kah Turgut'un iç çatışmalarını sergilemek yolunda kullanmış. Ayrıca iç-konuşmayı kimi zaman diyaloga,kimi zaman çok kişili bir oyun sahnesine dönüştürerek yönteme daha karmaşık,daha renkli ve çok işlevli bir şekil kazandırdığını söylemek gerek. Tutunamayanlar, anlatım tekniği bakımından, Türk romanında, gereken ilgiyi görmemiş bir aşamadır. (Berna Moran )



Biliniyordur, Tutunamayanlar romanı 1970 TRT roman ödülünü alır. Bir süre kitabını yayımlayacak yayınevi bulamaz Oğuz Atay. Sonunda 1971 Aralık'ında Sinan Yayınları tarafından 2 cilt halinde basılır kitap. Ne hazin ve ne ironik. 'Korkuyu Beklerken' kitabında söylediği "Ben buradayım sevgili okur, sen neredesin?" demesi boşuna değildir. Ölümünden sonra kıymeti anlaşılır. Özellikle 80'den sonra herkes "keşfeder". Kitap Sinan Yayınlarından çıkar ve tek baskıda kalır.

Murat Belge,1972'de yazdığı bir yazısında, onun bu yanını şöyle değerlendirecektir; Tutunamayanlar, yeniliği, değişikliğiyle çarpıcı bir roman.Türkiye'de geleneği olmayan bir roman tarzının oldukça başarılı bir ürünü. İlk bakışta belki çok dağınık, çok keyfi. Yazar aklına geleni yazmış gibi. Oysa bu dağınık görünüşlü malzeme titiz bir seçmeyle toplanmış ve rastgele değil yapısal bir bütün meydana getirecek biçimde örülmüş. Oğuz Atay özellikle roman kurguculuğuyla başarılı bir yazar.



1970 TRT roman ödülünü sahiplenen 776 sayfalık "Tutunamayanlar", Oğuz Atay tarafından karmaşık anlatım teknikleriyle işlenmiş, iç ve dış konuşmalarla donatılmış dört bölüm, yirmi bir alt bölümden oluşuyor. Eserde bu bölümlere ek olarak Sonun Başlangıcı, Yayımcının Notu ve Turgut Özben'in Mektubu isimli üç özel bölüm daha bulunmaktadır. Bu özel bölümlerde romanın iskeleti okuyucuya anlatılmakta, kurgudaki boşluklar doldurulmaktadır. Romanın geri kalanı ise ruh çözümlemeleri ve konuyu desteklemek için gelişen olay parçacıklarının yoğun ayrıntılardır.

Romanda Oğuz Atay'ın dahice kullandığı anlatım deneylerinden bir tanesi de Turgut Özben'in kendi hayatı hakkında kullandığı alaycı "zaman" benzetmeleridir. Bu benzetmelerdeki -birleşik cümle yapısının yardımıyla olduğundan daha da somutlaştırılmış- ifadeler ilgi çekicidir. Zaman eşyalarla özdeşleştirilmiştir. Zaman benzetmeleri yardımıyla hem Turgut Özben'in hayatının sıradanlığı, hem de yerleşik burjuva yaşantısının, can sıkıcı alışkanlıkların ve önemsiz sayılabilecek değerlerin üzerine kurulmuş olması, ince ince alaya alınarak okuyucuya sunulmuştur:

Romanın on beşinci alt bölümünde cesur bir anlatım deneyiyle daha karşılaşıyoruz. Turgut Özben romanın o bölümüne kadar Selim Işık hakkında topladığı bilgileri bir kompozisyon biçiminde ortaya koyar. Bu alt bölümde ilginç olansa 68 sayfa boyunca hiçbir noktalama işaretinin kullanılmamış olması ve ana konudan ıraksayan çağrışımlara başvurulmasıdır. Edebiyat çevrelerince ağızdan hiç düşmeyen "bilinç akımı" yöntemi, çağrışımların konudan uzaklaşması biçiminde yoğun olarak görülmektedir.
Roman hakkında hep iyi şeyler yazıldığını sanmayın, örneğin Mehmet Seyda bakınız ne söylemiş:

“Bir roman; gerekli gereksiz ayrıntılarla, kendi bütünlüğünü zedeleyen fazlalıklarla, yinelemelerle, filtreli sigaranın kanseri %7 oranında azalttığını söylemeden geçemeden bilgilerle dolu. Yazarının, ayıklama ve seçme gözetmeden, ne biliyorsa içine katmaktan zevk duyduğu sayfalar. Sağı solu eleştiren Turgut Özben gibi bir 'aklı başında roman kahramanı' na genelev kapattırmalar, genelevde kumar oynatmalar, buna benzer bunun gibi bir yığın tutarsızlıktan Tutunamayanlar'ın hikayesini çıkarma merakı. Okunuşundan sonra " İnsanın aklına her geleni yazmasından bir roman ortaya çıkabilir mi? " diye sorulabilir.. ”

Mehmet Seyda birde röportaj yapmış Oğuz Atay'la:

Mehmet Seyda-Ben , özür dilerim, romanınızı biraz 'insansız' buldum. Bu konuda ne dersiniz?

Oğuz Atay- Romanda bütünüyle insana yönelmek istemiştim. Onu sizin belirttiğiniz gibi sadece akıl bakımından değil, duygularıyla ve aldığı bütün etkilerle vermek istemiştim..


2-Tehlikeli Oyunlar
Roman-İletişim, 480 Sayfa

Hikmet Benol, toplumdaki yoğun kargaşanın temelinde yatan gerçekliği araştırırken, gerçeklerle içtenlikle ilgilenmenin toplumu yönetenlerce tehlikeli görüldüğünü seziyor ve “oyun oynuyormuş gibi ilgilenme” yolunu seçiyor. Kişinin kendiyle savaşmasını ve yenmesini, kendini dönüştürmesini önemli bir sorun olarak algılamaya çağıran, çarpıcı ve sarsıcı bir roman.



Tehlikeli Oyunlar'daki Hikmet Benol kendine önemli misyonlar yüklemiş, ancak bir süre sonra »hiçliğin«in farkına varmıştır. Kendini toplayıp dönüşünü muhteşem kılmak amacıyla bir gecekondu mahallesine yerleşir. Bir oyun yazacaktır. Ona göre; ülkemiz bir oyun yeridir« zaten. Ancak, oynamak istediği oyunları zaten oynamıştır o, geçmişi tekrar etmek mümkün değildir. Bir türlü yazamaz, erteler, hayallerini anlatır durur. Kaçınılmaz son intihardır.

Böyle bir öyküyü klasik gerçekçi tarzda işleyerek, acı yüklü bir metin yaratmak mümkün. Oysa Atay'ın niyeti bu değil. O, aslında bir insan ölümünü değil, bir üçüncü dünya ülkesi aydınının çaresizliğini yakalamaya çalışıyor. Kitap bütünüyle simgelerle kaplı. Daha ilk başta, Hikmet Benol ismiyle, hem keramet sahipliği, hem de bireyleşme arayışı temsil edilmiş. Kendisi gibi bir kenara çekilmiş emekli albay Hüsamettin Bey'le olan dostluğu ve iletişimsizliği de, 70'li yılların popüler sol politikası olan aydın/ordu ilişkisinin bir parodisi olarak okunabilir.

Tehlikeli Oyunlar, darbenin ardından kaleme alınmıştır, ve kabuğuna çekilmiş küçük burjuva aydının çaresizliği daha belirgindir. Yazar bu tipolojinin kimlik sorununa gecekondu halkı ile bütünleşmenin bir çözüm getirmeyeceğinin farkındadır. ‘Bütün gecekondu halkının daracık sokaklarda birikeceğini sandım beni görmek için’ diyen Hikmet Benol, ‘düşkırıklığını, değil bütün gecekondu halkının, değil bu ev halkının, sizin, bir tek insanın ve bana bu kadar yakın oturan bir dostun bile ilgisini çekmeyi başaramadım’ sözleriyle ifade ederken, bir anlamda, küçük burjuva aydının yoksul kesime erken bir vedasını da dile getirmiştir. Oğuz Atay'ın gecekondu insanı ile kaynaşamayan kahramanı Hikmet Benol, 90'lı yılların Beyoğlu/Cihangir entelektüel topluluğunun bir prototipidir aslında. (Ömer Türkeş)


3-Oyunlarla Yaşayanlar
Oyun-İletişim, 108 Sayfa

Tanzimat’tan bu yana sürekli değişen pol itik ve toplumsal değerler karşısında tutunmaya çalışan Türk okur-yazarının kara güldürüsü. Eylemsizlikle geçmiş bir yaşamın getirdiği beceriksizlik ve gülünç olma korkusundan Atay sürükleyici bir oyun çıkarmış.



Emekli tarih öğretmeni Coşkun Ermiş, Napoleon piyesleri yazmaya çalışırken, komşusu oyuncu Saffet ondan Vodvil türünde oyunlar yazmasını istiyor. Tiyatro patronu Servet ise Antik Yunan dönemi oyunları sipariş ediyor. Oysa Coşkun Bey'in evinde bir başka oyun sahnelenmektedir. Bunamış kayın validesi Saadet Nine kendisini ziyarete gelecek Cemil Paşa'yı kurduğu hayaller içinde beklemektedir. Oğlu Ümit, okuldan, dersten sıkılmış bir halde sürekli sulu oyunlar ve taklitler yapmaktadır. Karısı Cemile ise oyunun başında çalışan, evin yükünü dikiş dikerek sırtlamış tek gerçekçi kişi iken o da gerçeğin dışına çıkmaya hayalden oyunlar kurmaya başlamıştır.

Yazdığı tek tiyatro oyununda "oyun kavramı" üzerinde duran Oğuz Atay, olayları oyun içinde oyun olarak ele almıştır. Gerçekten de çok standartlı, çok yönelişli olmak zorunda bırakılan Türk aydınlarının tipik davranışı 'oynamak' tır. Batılı gibi olmak ama ülkenin Asyalı koşulları arasında sürekli oynayarak denge kurmaya çalışmak böylece acıklı bir komediyi sürdürmek.


4-Korkuyu Beklerken
Öykü-İletişim, 202 Sayfa

Oğuz Atay’ın hikayeleri, gündelik hayatı kavrayış derinliği, anlatım zenginliği ve okuru alıp götürmedeki enerjileri bakımından romanlarından geri kalmaz. Kitaba adını veren hikayenin korkuyu beklerken kendini evine hapseden kahramanı, Atay’ın edebiyat güzergahındaki farklılığının en büyük kanıtlarından. Yazarın bu kitaptaki ilk hikayeyle var ettiği “beyaz mantolu adam” da öyle.



Bizim ilk günahımız belki de budur. Kapalı sistem yaratıklarının dış dünyaya karşı beslediği korkudur. Yaşama korkusudur. Fütuhat da, herkese ve her şeye boyun eğdirerek bu korkudan kurtulma çabasıdır. Dünyayı bir savaş alanına çevirdikten sonra, her yandan düşman saldırısı bekleyenlerin korkusudur. Bir şehire kapanıp, bütün ülkenin saldırısını bekleyen sarayın korkusudur bu. Sarayı kaleye çevirenlerin korkusudur. Kardeşleri tarafından öldürülmeyi bekleyen sarayın korkusudur. Her davranışın devlete yöneldiğini sanan paranoyak yöneticilerin korkusudur. Kültür korkusudur. Matbaadan, şiirden, resimden, felsefeden, hatta dinden korkmaktır bu.

Halk Partisi nin Köy Enstitülerinden korkmasıdır, Demokrat Partinin modern resimden korkmasıdır. Bazı solcuların modern edebiyattan, modern sanattan korkmasıdır. Halkın içinde sivrilen esnafın, eşrafın, mollanın halktan korkmasıdır. Korkunun sonu yabancılaşmadır. Yeni yazarların kelimeler icad ederek azınlık olma telaşıdır, toplumsal sorunlara eğilerek kendini tanıma korkusudur. Kavram kargaşası yaratarak temel kavramlardan uzaklaşma çabasıdır.

Temel kavramların onu bir hiçe indireceği korkusudur. Korku ortadan kalkarsa postunu kaybedeceğinden korkan tekke şeyhinin korkusudur. Bunun için müeyyideler gevşektir. Herkes korkmalıdır ama ceza da uygulanmamalıdır. Müeyyideler hayatı zehir edecek kadar korkutmalıdır ama isyan ettirecek kadar kesin olmamalıdır. Neyin ne olduğu, hangi suçun cezası ne kadar olduğu bilinmemelidir. Fakat herkes her an, suç işlediği halde kendisine taviz verildiğini hissettiği için başı önünde dolaşır insanımız.



Bizim ilk günahımız budur cezalandırılmayan küçük günahların toplamı Hoşgörümüz de budur. Ayrıca devlet de aynı suçluluk duygusu içinde müeyyideleri uygulamaz. Bu bakımdan bağışlayıcıdır. Karşılıklı bir oyundur bu.

Bağışlanmayan tek suç, bu oyunu fark etmek, bu oyuna karşı çıkmaktır. Gerçeği aramaktır. Bilim bunun için tehlikelidir, felsefe bunun için tehlikelidir, deneme bunun için tehlikelidir, roman ve hikaye bunun için tehlikelidir. Belirli kalıplar içinde kalan şiir bunun için tehlikesizdir. Taklitçi olmayan Batıcılık bunun için tehlikelidir. Gerçeği arayan Doğu bunun için tehlikelidir.

‘O’ yalnız yaşayan biridir.. Bir gün, anlaşılmayan bir dilde yazılmış bir mektup alır. Üniversite de ‘ölü diller’ üzerinde uzman olan arkadaşına götürdüğü /okuttuğu mektup ‘size bildirine kadar evinizden çıkmayın’ anlamında bir uyarıdır... O, eve kapanır...Korkuyla, Korkuyu Beklemeye başlar...

Kitaptaki bir öyküyü okumak için tıklayın

5-Bir Bilim Adamının Romanı
Roman-İletişim, 270 Sayfa

Ülkemizde pek benimsenmemiş bir dalda, biyografik roman türünde, Oğuz Atay’ın, kendine özgü üslubu ve kurgusuyla, kendi hocası da olan Mustafa İnan’ı anlatışı.
Bir halk çocuğunun uluslararası ün sahibi bilim adamı oluşunun zorlu serüveni sergilenirken toplumsal eleştiri kalıplarının da zorlanışı. İnan’ın yaşamından kesitler veren fotoğraf albümüyle birlikte.



Oğuz Atay, hocası Prof. Mustafa İnan (1911-1967)'ın portresini, bilhassa matematiğe ve şiire olan ilgisi ile âdeta Napolyon'un Matematik ve Şiir formülünün bir örneği şeklinde çizer. Romanda Mustafa İnan'ın biyografisi, fizikî ve ruhî portresi romanlaştırılmıştır. Edebiyatımızda biyografi tekniği ile yazılmış romanlara örnek olarak gösterilebilecek bir eserdir Bir Bilim Adamının Romanı.

Biyografi, unutmamanın göstergesidir, hatırlanmaya değer kimselere belki de verilebilecek en güzel hediyelerden biridir biyografi, o kimseler hayatta olmasalar bile 'Bir Bilim Adamının Romanı' , üniversite hocalığı, arkadaşlığı, dostluğu ile örnek bir bilim adamı olan Mustafa İnan'ın yaşam öyküsünü roman tarzında işlemiş bir eser. Mustafa İnan'a sunulmuş, bu anlamda unutulmadığının ifadesi olan bir armağan kitaptır, yalnız ona değil tabi, okuyucu olarak romanı eline alma tercihinde bulunan herkese. Aslında ülkemizde Mustafa İnan gibi imkânsızlıklar, yokluklar içinde yetişen kişiliklerin ortak hayat hikâyesidir roman.

Bir Bilim Adamının Romanı 'nda, matematik ve teknik bilimler üzerine öğrenim yapan bir bilim adamının şiire, felsefeye, mistisizme, ahlâka dair fikirlerini de öğreniriz. Mustafa İnan'ın yaşamında sentez düşüncesinin büyük bir yeri vardır, matematik dilini ve yöntemini kullanarak ahlâka, felsefeye, mistisizme dair soyut düşüncelerini tarife çalışır. ( Celal Aslan )


6-Günlük
Günlük-İletişim, 294 Sayfa

Oğuz Atay’ın edebiyatla ilgili herkes için sürekli merak konusu olmuş günlüğünün bütünü.
“Kimse dinlemiyorsa beni -ya da istediğim gibi dinlemiyorsa- günlük tutmaktan başka çare kalmıyor.
Canım insanlar! Sonunda bana bunu da yaptınız” sözleriyle başlayan Günlük boyunca okur, yazarın son yıllarındaki yalnızlığını paylaşmakla kalmıyor, Oyunlarla Yaşayanlar’ın oluşum sürecini adım adım izliyor, bir edebiyat laboratuvarındaymış gibi.



günlük şöyle başlar;

"Selim gibi, günlük tutmaya başlayalım bakalım. Sonumuz hayırlı değil herhalde onun gibi. Bu defteri bugün satın aldım. Artık Sevin olmadığına göre ve başka kimseyle konuşmak istemediğime göre, bu defter kaydetsin beni; dert ortağım olsun. "Kimseye söyleyemeden, içimde kaldı, kayboldu." dediğim düşüncelerin, duyguların aynası olsun. Kimse dinlemiyorsa beni -ya da istediğim gibi dinlemiyorsa- günlük tutmaktan başka çare kalmıyor. Canım insanlar! Sonunda, bana, bunu da yaptınız."


7-Eylembilim (Tamamlanmamış)
Roman-İletişim, 114 Sayfa



"Sevgili Oğuz, ... Sana kısaca şunu söylemek istiyordum: "Eylembilim"le bize, tamamlayamamış da olsan, anlattığın olaylar ve çizdiğin kişilerle, gene de kendi içinde belli bir bütünlüğü olan unutulmaz bir başyapıt bıraktın. Sahte sağduyuya, yapay aydınlara, basmakalıp kavramlara, kof duyguluklara "Eylembilim"in intikam kılıcını korkusuzca çeken Server Gözbudak aracılığıyla, çok dolaylı bir biçimde ve kendine özgü inceliğinle çekilen acıları da eski ustalar gibi yerli yerine yerleştirmeyi başardın. Binlerce teşekkür. Gözlerinden öperim." (Cevat Çapan )




8-Yıldız Ecevit-Ben Buradayım
İletişim Yayınları, 580 sayfa

İnsanın somut yaşam yolunda oluşturduğu kronolojik bir olaylar zincirinin, onun ‘bütünsel kimliği’ göz önüne alındığındaki öneminin, bir buz dağının su üstünde kalan bölümünden daha hallice olmadığını, 20. yüzyılda bireysel ve kolektif bilinçaltını keşfeden ruhbilim bize söylüyordu. Biyografik yaşam adı altında çizilmiş bir somut yaşam eğrisinin, insanın kendisinin bile çözmekte zorlandığı, içinde çok sayıda farklı bileşen barındıran bir kimliği tek başına yansıtması söz konusu olabilir miydi?



İnsanın somut yaşamı: biyografisi, onun içinde barındırdığı çok sayıdaki olasılıktan, yaşama dönüşmüş olan yalnızca bir tanesiydi. İç dünyanın dehlizlerinde, çok sayıda farklı yaşamı oluşturmaya yetecek ölçüde bastırılmış gizil yetenek, uç vermemiş duyarlılık, kavuşulmamış özlem, bir o kadar da bunlardaki soluksuz bırakılmışlığın neden olduğu, acı ile kotarılmış ruhsal bir karmaşa barınıyordu. Yaşam bunların tümüydü. Bu gizil güçlerin iç dünyadaki devinimlerini hesaba katmadan, insanın salt dış dünyada bıraktığı ‘biyografik‘ ayak izlerinin kalıbını çıkartarak bir yaşam anlatılabilir miydi?

<<<========o========>>>

Bendeki Oğuz Atay




01-Tutunamayanlar >>=======o======>


-Konuştuğum insanların peşinden gitmek, onların yatak odalarına kadar, hatta ertesi gün işe gidinceye kadar, hatta işyerinde çalışırken izlemek, durmadan konuşmak ve dinlemek istiyorum-ayrılınca insanların hemen birbirine yabancılaştıklarını, eski havayı bir daha canlandıramayacaklarını düşünüyorum...


-Bilginin, güzelliğin, iyiliğin ve duyarlılığın en kusursuz somutlaşımı olduğunu düşünüyorum...


-Alışık güçlerini, iki çelişki arasındaki uzaklığı kaplayacağı kadar uzat çünkü Tanrı insana danışmalıdır...


-Ölünceye kadar yerinden kımıldamayacağını bilen bir ağacın rahatlığını duymalıydım...


-Bir kere başladık bitireceğiz, bir kere doğduk yaşayacağız...


-Sözlerde bir gevşeme, bir isteksizlik görüldü, birlikte olmanın getirdiği heyecan eskidi, söylenen sözler düşünüldükçe beğenilmemeye başladı, bu nedenle yeni sözler için cesaret tükendi...


-Karikatürlerde, ne kadar da sevimli gösterirler, yalnız yaşarken kimse sevimli görmez bütün bunları, oysa okurken ,resimlerini seyrederken ne kadar acırsınız onlara, gene de gülmeden duramazsınız...


-Seninle geçirdiğim bahar, yaşamın ; doğa içinde oluşan bir olay olduğunu, bana yeşil rengin gözünüzdeki yansımaları haber verdi...


-Eskiye bağımlılığımız bir şey bildiğimizden değil ; eskisi bundan kötü olamaz ya diyoruz-tam da bilmiyoruz yeniyi...


-Şarkısı yarıda kaldı ,aklı da karıda sebep olanların gözü kör olsun... (mezar yazısı)


-Piyano çalabilmeyi çok isterdim dedi donuk bir sesle. Şimdi piyanoya oturur, kelimelerle ifade etmekte güçlük çektiğim bütün duygularımı, acılarımı tuşlara dökerdim. Bazen şiddetli, bazen yavaş basardım onlara. Kim bilir ne ince ayrıntıları vardır o dokunuşların? Kelimeleri, daha önce öyle kötü yerlerde kullanmış oluyoruz ki, kirletir diye korkuyoruz duygularımıza dokunursa. Seslerin başka türlü bir dokunulmazlığı var.



-Tutunamayan İnsan Portresi:

"Beceriksiz ve korkak bir hayvandır. İnsan boyunda olanları bile vardır. Yalnız pençeleri ve özellikle tırnakları çok zayıftır. Dik arazide, yokuş yukarı hiç tutunamaz. yokuş aşağı, kayarak iner. (Bu arada sık sık düşer) Tüyleri yok denecek kadar azdır. Gözleri çok büyük olmakla birlikte, görme duygusu zayıftır. Bu nedenle tehlikeyi uzaktan göremez. Erkekleri, yalnız bırakıldığı zaman acıklı sesler çıkarırlar. Dişilerini de aynı sesle çağırırlar. Genellikle başka hayvanların yuvalarında (onlar dayanabildikleri sürece) barınırlar. Ya da terkedilmiş yuvalarda yaşarlar. Belirli bir aile düzenleri yoktur. Doğumdan sonra ana, baba ve yavruları ayrı yerlere giderler. Toplu olarak yasamayı da bilmezler ve dış tehlikelere karşı birleştikleri görülmemiştir. Belirli beslenme düzenleri de yoktur. Başka hayvanlarla birlikte yaşarken onların getirdikleri yiyeceklerle geçinirler.
Kendi başlarına kaldıkları zaman genellikle yemek yemeği unuturlar. Bütün huyları taklit esasına dayandığı için, başka hayvanların yemek yediğini görmezlerse, acıktıklarını anlamazlar. (bu sırada çok zayıf düştükleri için avlanmaları tavsiye edilmez) İçgüdüleri tam gelişmemiştir. Kendilerini korumayı bilmezler. Fakat-gene taklitçilikleri nedeniyle-başka hayvanların dövüşmesine özenerek kavgaya girdikleri olur. Şimdiye kadar hiçbir tutunamayanın bir kavgada başka bir hayvanı yendiği görülmemiştir. Bununla birlikte hafızaları da zayıf olduğu için, sık sık kavga ettikleri, bazı tabiat bilginlerince gözlenmiştir. (aynı bilginler, kavgacı tutunamayanların sayısının gittikçe azaldığını söylemektedirler)

Din kitapları, bu hayvanları yemeği yasaklamışsa da , gizli olarak avlanmakta ve etleri kaçak olarak satılmaktadır. Tutunamayanları avlamak çok kolaydır. Anlayışlı bakışlarla süzerseniz, hemen yaklaşırlar size. Ondan sonra tutup öldürmek işten bile değildir. İnsanlara zararlı bazı mikroplar taşıdıkları tespit edildiğinden, Belediye Sağlık Müdürlüğü de tutunamayan kesimini yasak etmiştir. Yemekten sonra insanlarda görülen durgunluk, hafif sıkıntı, sebebi bilinmeyen vicdan azabı ve hiç yoktan kendini suçlama gibi duygulara sebep oldukları, hekimlerce ileri sürülmektedir. Fakat aynı hekimler, tutunamayanların bu mikropları, kasaplık hayvanlara da bulaştırdıklarını ve bu sıkıntıdan kurtulmanın ancak et yemekten vazgeçmekle sağlanabileceğini söylemektedirler.

Hayvan terbiyecileri de tutunamayanlarla uzun süre uğraşmış ve bunları sirklerde çalıştırmak istemişlerdir. Fakat bu hayvanların, beceriksizlikleri nedeniyle hiç bir hüner öğrenemediklerini görünce vazgeçmişlerdir. Ayrıca birkaç sirkte halkın karsısına çıkartılan tutunamayanlar, onları güldürmek yerine mahzun etmişlerdir. (halk gişelere saldırarak parasını geri istemiştir) Filden sonra, din duygusu en kuvvetli olan hayvan olarak bilinir. Öldükten sonra cennete gideceği bazı yazarlarca ileri sürülmektedir. Fakat toplu, ya da tek gittikleri her yerde hadise çıkardıkları için, bunun pek mümkün olmayacağı sanılmaktadır. Başları daima öne eğik gezindikleri için, çeşitli engellere takılırlar ve her tarafları yara bere içinde kalır. Onları bu durumda gören bazı yufka yürekli insanlar, tutunamayanları ev hayvanı olarak beslemeyi de denemişlerdir. Fakat insanlar arasında barınmaları -ev düzenine uymamaları nedeniyle- çok zor olmaktadır.

Beklenmedik zamanlarda sahiplerine saldırmakta ve evden kovulunca da bir türlü gitmeyi bilmemektedirler. Evin kapısında günlerce, acıklı sesleriyle bağırarak ev sahibini canından bezdirmektedirler. (bir keresinde, ev sahibi dayanamayıp kaçmışsa da, tutunamayan, sahibini kovalayarak, gittiği yerde de ona rahat vermemiştir) Şehirlere yakın yerlerde yaşadıkları için, onları şehrin içinde, çitle çevrili ve yalnız tutunamayanlara mahsus bir parkta oturarak, sayılarının azalmasını önlemeyi düşünmenin zamanı artık gelmiştir."




02-Oyunlarla Yaşayanlar >>=====o=====>


-Okumuş-yazmış takım, genellikle halkın anlayabileceği bir kaç söz ederler nutuklarının sonunda...


-Eskiden insanlarımız ölümle iç içe yaşarlardı, eskiden ölüm, küçük mezarlıklarıyla, evlerimizin bahçelerine kadar sokulmuştu, bu durum bir ihmal sonucu doğmamıştı, insanlarımız buna bilerek izin vermişlerdi, hatta bu konuda ölümü teşvik etmişlerdi bile diyebiliriz, her sokakta ahretin bir şubesi açılmıştı, her şey belirli bir düzen içinde yürütülüyordu : parmaklıklı pencereler, taş duvarlar ve her biri temsil ettiği insana benzeyen o güzelim mezar taşları, insanlar ölümün görüntüsüyle böylesine samimi oldukları için, yaşamın anlamını bizlerden daha fazla takdir ederek yaşıyorlardı...




03-Bir Bilim Adamının Hikayesi >>===o==>


-Herkes belleğinin zayıf olduğundan yakınır, bilmez ki bellek, 'zeka'nın bir unsurudur...


-Kalıp sözler, moda sözler, hazır nükteler hep düşünce zorluğuna dayanır, düşünmeye zorlanmak kişi için en büyük cezadır...


-İnsan öğrenmeden bu kadar cahil olamaz
Cahilliğin bu derecesi pek basit olamaz... (Fuzuli )


-Siyasi tarih bize savaşlar, cinayetler, sefalet gibi yıkıntıları gösteriyor-bilim tarihi ise daima utku ve mutluluklarla, ileri atılımlarla doludur, düşüncenin ve aklın tarihi olan bu ikinci tarihte geri dönüşler,yıkıntılar yer almaz, iki çeşit davranışın aynı kafadan çıkması şaşırtıcı oluyor pozitif düşünenler için, sürekli hayal kırıklığı yaratıyor...


-Ekin itleri arasında dolaşan itler, burunlarına tahıl tozu kaçmasın diye başını yukarı kaldırarak dolaşırmış, aynen kendini beğenen insanlar gibi-EKİN İTİ bu yakıştırmadan doğmuş... (Mustafa İnan )




04-Tehlikeli Oyunlar >>======o======>


-Dağınık yaşantılarında hiçbir güzellik yoktur, tek başına düşünme katılığının kokusu her tarafa sinmiştir, ağır bir günün bunaltıcı, öfkelendirici yaşantısı bitince eve dönen, evli ve yalnız bir erkek ne yapacağını bilemez, hor görülmelerin, aşağılanmaların intikamını alma susuzluğu ile yanarken, çevresindeki yatıştırıcı en küçük bir ayrıntıyla karşılaşamaz, hırsla çekiştirerek çıkardığı elbiselerden alır intikamını...


-Sevgilisi olan bir kişi kadar çekilmez yaratık yoktur, hep bir esrar havası yaratırlar değil mi, sevgilisi yüzünden kendini bir şey sanıyorlar...


-Bana bak saydam etek, beni hemen anlamalısın çünkü ben kitap değilim, çünkü ben öldükten sonra kimse beni okuyamaz, yaşarken anlaşılmaya mecburum...


-Bir insanı gerçekten seyretmek isteyen, onun oyununa gerçekten katılan biri; o insanın ancak kafasında yaşayabilir...




05- Günlük >>========o========>


-Saatlerce hiçbir şey yapmadan evde oturuyorum, sonra tam çıkarken, evde kalsaydım birşeyler yapabilirim diye hissediyorum...


-Yaptırımlar gevşektir, herkes korkmalıdır ama ceza da uygulanmamalıdır, yaptırımlar yaşamı zehir edecek kadar korkutmalıdır ama isyan ettirecek kadar kesin olmamalıdır, neyin ne olduğu, hangi suçun cezası ne kadar olduğu bilinmemelidir, fakat herkes her an suç işlediğini hissetmelidir ki baş kaldıramasın, her zaman suç işlediği halde kendisine taviz verildiğini hissettiği için başı önünde dolaşır insanımız- bizim "ilk günahımız" budur, bağışlanmayan tek suç bu oyunu farketmek, bu oyuna karşı çıkmaktır...


-Toplumcu olanların çoğu böyledir, küçük hesapların peşindedirler, aslında ünlü olmak ve rahat bir yaşantıdır umdukları-dergiler çıkarırken, aslında burjuvanın hizmetindedirler; ulaşamayacaklarını düşündükleri güzellikleri de kötülerler...


-Askerlik, insanı devlet içinde eriten en önemli etken olarak görülüyor, kişiliğini bulamayan insan daha büyük saydığı bir kavram içinde ezilmekle, sanki onun kişiliğini ediniyor, öyle hissediyor, bir şey adına hareket ediyor artık-toplumcularımızda çoğunluk aynı biçimde hissettiği için asker-aydın yakınlaşması bu ruhsal temele oturuyor...


-Kemal Tahir görüşlerini değiştirdi deniyor, hepimiz değiştiriyoruz, ne var ki biz bunu kendimizde bağışlıyoruz, başkalarında affetmiyoruz, yalnız kendimiz değişmelerimize kulp takıyoruz sanki, başkalarının elleri armut devşiriyor...




Oğuz Atay-Demiryolu Hikayecileri / Fotoğrafları ve Kitap Kapakları